معاونت امور بهداشتی

کورونا ویروس جدید(MERS – COV)

کورونا ویروس ها خانواده ای از ویروس ها هستند که می توانند طیف وسیعی از بیماری ها را ازیک سرماخوردگی معمولی تا بیماری کشنده سارس(SARS) ایجاد نمایند .

اما ویروسی که امروز تحت عنوان MERS-CoV شناخته می شود، نوعی از ویروس کورونا است که با انواع قبلی متفاوت بوده و ایجاد بیماری های شدید تنفسی و گوارشی می کند.

ویروس جدید یک کوروناویروس بتا است که متفاوت از دیگر سوشهایی است که قبل از این در افراد شناخته شده بود. این سویه خاص از کوروناویروس قبلا در انسان مشخص نشده بود. با توجه به تعداد کم موارد گزارش شده تاکنون اطلاعات بسیار محدودی در مورد انتقال، تظاهرات بالینی، و شدت آن موجود است.

ویروس جدید برای اولین بار در فروردین ماه سال 1391 در یک بیمار مبتلا به عفونت تنفسی شدید شناسایی شده. با توجه به اینکه در منطقه خاورمیانه کشف شد، نام Middle East  Respiratory Syndrome CoronaVirus (MERS-CoV)  کورونا ویروس خاورمیانه یا MERS - COV ا برای آن انتخاب نمودند. ولی به علت گزارش این بیماری در نقاطی از اروپا، هم اکنون بر روی این نام توافق وجود ندارد.

تاکنون از 4قاره جهان و21 کشور موارد بیماری گزارش شده است که عبارتند از :

قاره آفریقا : مصر، تونس ، الجزایر

قاره اروپا : فرانسه ، یونان ، ایتالیا ، انگلستان ، هلند

قاره : آمریکای شمالی : ایالات متحده آمریکا

قاره آسیا : مالزی ، فیلیپین ، اندونزی

خاورمیانه : اردن ، کویت ، امان ، قطر ، عربستان سعودی ، امارات متحده عربی ، یمن ، لبنان ، ایران

آخرین وضعیت جهانی

 میتوانید آخرین آمار بروز شده را ازسایت سازمان بهداشت جهانی دریافت داریدwww.who.int

آخرین وضعیت بیماری در ایران

اولین مورد ابتلا به کورونا ویروس جدید در سوم خرداد ماه سال جاری، درکرمان گزارش شد .  از  ۳ نفر موارد مشکوک به کورونا ویروس ۱ مورد ابتلا به این بیماری قطعی است و ۲ مورد دیگر آزمایشاتشان در حال بررسی است.

مخزن بیماری و راه های انتقال آن

منبع و مخزن قطعی بیماری و راه های انتقال آن تا به امروز نامعلوم مانده است.

بیشترین سن آسیب پذیر

بررسی ها نشان می دهد بیشتر افرادی که دچار آسیب از این ویروس شده اند ،‌افراد سالمند هستند.

دوره کمون

 دوره کمون این بیماری  2 تا10 روز می باشد .

اختلاف ویروس جدید با سایرکوروناویروس ها

واین ویروس بر خلاف سایر کوروناویروس ها که بیشتر دستگاه تنفسی انسان را درگیر مینماید،  باعث گرفتاری ارگانهای  مختلف بدن ازجمله بافتهای  تنفسی ،  کبد، کلیه ها، روده و همچنین سلول های دفاعی بدن گشته و به همین دلیل است که بیماران مبتلا معمولا دچار نارسایی چند ارگان شده و فوت می شوند .

مرگ و میر بیماری

مطالعات نشان می دهد ابتلا به موارد شدید این عفونت در یک سوم موارد منجر به مرگ می شود، 

 موارد شدید ابتلا و مرگ ناشی از این عفونت بیشتر در گروه های پرخطر دیده می شود که دارای یکبیماری زمینه ای هستند؛ از قبیل افراد مبتلا به دیابت شدید کنترل نشده، فشار خون بالا، بیماری های قلبی-ریوی شدید و مزمن، نارسایی کلیه، سرطان و سایر بیماریهای خونی شدید، و همچنین بیماری ها و درمان هایی که باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن می شوند.

 این بیماری با%30  مرگ ومیر در مبتلایان ، کشنده ترین کورونا ویروس شناخته شده  میباشد  بیماران بعد از تحمل بیماری شدید تنفسی و بستری در بخش مراقبت ویژه درنهایت فوت می کنند. بیشترین میزان مرگ ومیر در گروه سنی 25 تا 44 سال میباشد .

برای مقایسه افزایش میزان مرگ و میر بیماری ها میتوان به آنفلوانزا اشاره نمود. معمولا ویروس آنفلوانزاکمتر از نیم درصد مرگ و میر دارد و درپاندمی  سال 1918 که کشندگی ویروس عامل پاندمی آنفلوانزا به 1 الی 3 درصد رسید، حدود 50 میلیون نفر را در سراسر دنیا به کام مرگ فرو کشید. اکنون می توان کشندگی %30 درصدی کوروناویروس جدید را تصور نمود که چه اندازه نگران کننده است .

نقش حیوانات درانتقال بیماری

تا کنون پاسخ دقیق این سوال که "آیا حیوانات در انتقال این بیماری نقش دارند یا خیر"  بطور قطعی مشخص نشده است اما احتمال بالایی برای آن وجود داشته وبا توجه به سابقه تماس بیماران با شتر و برخی حیوانات و شباهت ژنتیکی ویروس جدید با کورونا ویروس خفاشی احتمال می رود که حیوانات مخزن بیماری بوده و افراد بعد از تماس با آنها به بیماری مبتلا شده باشند. مطالعات در این زمینه ادامه دارد.

راههای انتقال بیماری

امکان انتقال فرد به فرد و احتیاطات توصیه شده در برخورد با بیماران:

هرچند انتقال انسان به انسان به طور قطعی هنوز تایید نشده است، اما وجود موارد ابتلا گروهی )مخصوصا در پرسنل بیمارستان در اردن( باعث شده است که در برخورد با این بیماران ، همان سطح احتیاطات و اقدامات مراقبتی که برای نشانگان سارس توصیه می شد برای مبتلایان به ویروس جدید هم کماکان توصیه گردد.

v    بر اساس راه اصلی انتقال کوروناویروس عامل سندرم سارس (SARS)،‌ که تماس مستقیم است، راه رفتن به مدت کوتاه یا نشستن در اتاق انتظار برای مدت زمان کوتاه دارای نقش قابل توجهی درانتقال بیماری نمی باشد.

v    استفاده از ماسک N95 در برخورد با این بیماران )بدون توجه به انجام پروسیجر خاصی مانند ساکشن و یا انتوباسیون بیمار( توصیه می گردد.

در موارد زیر خطر ابتلا به بیماری بیشتر می باشد:

·        افرادیکه در فاصله کمتر از یک متر با بیماران قرار دارند(بیش از 15 دقیقه)

·        افرادی که در مقابل عطسه و یا سرفه بیماران قرار داشته باشند

·          افرادی که دستشان با سطوح آلوده به قطرات تنفسی بیماران برخورد داشته و سپس چشم، بینی ویا دهان خود را با همان دست آلوده لمس کرده باشند

·          پزشکان و سایر پرسنل بهداشتی درمانی که بدون رعایت نکات حفاظت فردی و اصول پیشگیری درارائه خدمات به بیماران نقش دارند، در معرض اکتساب این ویروس قرار دارند.

امکان تبدیل این بیماری به همه گیری جهانی

ویروس شناسان بر این اعتقادند که هر چند انتقال فرد به فرد در کوروناویروس جدید بطور محدودی تا کنون رخ داده است اما امکان تبدیل وضعیت فعلی به وضعیت چهانگیری وجود دارد.

هرچند انتقال انسان به انسان به طور قطعی هنوز تایید نشده است، اما وجود موارد ابتلا گروهی )مخصوصا در پرسنل بیمارستان در اردن( باعث شده است که در برخورد با این بیماران ، همان سطح احتیاطات و اقدامات مراقبتی که برای بیماری سارس توصیه می شد برای مبتلایان به ویروس جدید هم کماکان توصیه گردد.

درمان و واکسن

درمان ضد ویروسی قطعی در حال حاضر در دسترس نمی باشد اما با درمانهای مراقبتی ویژه در بیمارستانها تعدادی از بیماران بهبودی یافته اند. همچنین این بیماری درحال حاضر واکسن ندارد.

توصیه های بهداشتی

منبع این بیماری بر اساس آنچه که تاکنون معلوم شده، شتر بوده است، اما هنوز نقش سایر حیوانات معلوم نیست و راههای انتقال بیماری نیز به صورت قطعی مشخص نشده است. به هر حال نکته مسلم این است که تماس خیلی نزدیک با شتر، استفاده از لبنیات پاستوریزه نشده شتر بخصوص شیر و خوردن گوشت خوب پخته نشده شتر باعث ابتلا به این بیماری شده است.

این بیماری همچنین می تواند از طریق فرد مبتلا در بعضی موارد باعث انتقال به دیگران به خصوص اطرافیان نزدیک و کادر درمانی که وظیفه مراقبت از بیماران را دارند، شود. این موارد به خصوص هنگامی رخ می دهد که هنوز ابتلا به بیماری قطعی نشده و کادر درمانی رعایت نکات حفاظت از خود را نکرده باشند.

موارد خفیف این بیماری بهتر است در منزل تحت مراقبت قرار گیرند. موارد شدید و توام با اختلال تنفسی باید حتما در بیمارستان و در شرایط ایزوله بستری شوند. ولی به هر حال تجربه نشان داده مراقبت در منزل در موارد خفیف به مراتب بهتر از بیمارستان بوده و احتمال انتقال بیماری را کمتر می کند. به شرط آنکه نکات ضروری رعایت شود در غیر این صورت بهتر است بیمار در بیمارستان بستری گردد.

وظیفه مراقبت از بیمار در منزل تنها به یک نفر سپرده شود و بقیه اطرافیان در صورت امکان از رفت و آمد به اتاق بیمار حتی الامکان خودداری کرده و یا فاصله حداقل یک متر را هنگام تماس با بیمار رعایت کنند.

همچنین فردی که مراقبت از بیمار را بعهده دارد، نباید جزو گروه افراد پرخطری باشد که از آنها یاد شد. شستشوی دستها بخصوص قبل از تماس با بیمار و بعد از تماس با او اجباری بوده و اهمیت بسیاری در جلوگیری از انتقال بیماری به دیگران دارد. سطوح داخل اتاق بیمار لازم است روزانه ضدعفونی و تمیز شود، مدفوع و ادرار بیمار می تواند برای دیگران آلوده کننده باشد. خود بیمار و فرد باید به دقت نکات بهداشتی را در این رابطه رعایت کرده و دستهای خود را مکررا شستشو دهند.

کسانی که از مسافرت حج یا یکی از کشورهای یادشده بازمی گردند، به خصوص زائران حج تا 14 روز بعد از بازگشت لازم است مراقب بوده و چنانچه علائمی از یک سرماخوردگی  یا بیماری اسهالی پیدا کردند، از خوددرمانی اکیدا پرهیز و به پزشک یا نزدیک ترین مرکز بهداشتی درمانی مراجعه کنند. همچنین این افراد باید اعلام کنند که از سفر حج بازگشته اند.

زائری که دچار چنین علائمی می شود، حدالامکان از دیده بوسی و تماس نزدیک با دیگران پرهیز کند، این بیماری در حال حاضر واکسن ندارد. دارویی نیز در دنیا برای درمان آن در دسترس نیست. علاوه بر این بهترین راه پیشگیری از ابتلا به کرونا ویروس، رعایت نکات بهداشتی یاد شده است.

اقداماتی که در دوران سفر زائرین باید انجام گیرد  :(توصیه های بهداشتی و مراقبتی)

·        دست های خود را به طور مکرر با آب و صابون و مواد ضدعفونی کننده به ویژه پس از سرفه و عطسه بمدت 20-15 ثانیه شست و شو دهند.

·          آب دهان خود ر ا در مکانها ی عمومی به زمین نیاندازند.

·        از دستمال یک بار مصرف در هنگام سرفه و عطسه استفاده نمایند.

·        از تماس دست با چشم، بینی و دهان خودداری شود.

·        از تماس مستقیم با کسانی که نشانه هایی از علایم تنفسی دارند خودداری شود و از افراد مشکوک به بیماری حداقل 2 متر فاصله بگیرند.

·        از ماسک به ویژه در مکان های شلوغ استفاده شود.

·          ا ز تما س با حیوانا ت و بالاخص پرندگا ن و بازارهای فروش پرندگان زنده خودداری کنند.

زائرینی که دچار بیماری قابل توجه  تنفسی حاد تبدار و سرفه گردند درحدی که در فعالیت های روزانه آنها اختلال ایجاد نماید، لازم است توصیه گردد:

·        چنانچه علائمی شبیه سرماخوردگی و عفونت تنفسی دارید ا ز رفت وآمد به محل ها و مکانهای پرازدحام و شلوغ خودداری کنید

·          در هنگام بیماری از در آغوش گرفتن،دست دادن و روبوسی خودداری کنید

·        تماس های خود با سایر افراد را به حداقل رسانند تا از بیمار شدن دیگران جلوگیری شود

·        هنگام عطسه و سرفه نمودن دهان و بینی خود را با دستمال بپوشانند و پس از آن دستمال را در سطل زباله بیاندازند و دستان خود را به دقت شستشو دهند؛ اگر دستمال در دسترس ندارند توصیه می شود در قسمت بالای آستین لباس خود عطسه یا سرفه نمایند. سرفه و عطسه نمودن در دست باعث آلودگی دست و انتشار بیماری از راه دستان آلوده می شود.

·        بیماری خود را به پزشکان اعزام شده به همراه گروه یا مرکز خدمات بهداشت درمانی اطلاع دهند.

·        تغذیه مناسب داشته باشید و اب و مایعات کافی بنوشید

·        سعی کنید خواب و استراحت مناسب داشته باشید

اقداماتی که بعد از پایان سفر زائرین لازم می شود:

·        از زائرینی که از سفر حج بازمی گردند خواسته شود تا اگر در عرض دوهفته بعد از بازگشت دچار بیماری تنفسی قابل توجه با علائم تب و سرفه گردند به نحوی که با فعالیتهای روزانه آنها تداخل داشته باشد، بصورت "خوداظهاری"، مراتب را به نزدیکترین مرکز بهداشتی و درمانی منطقه خود اطلاع دهند.

·        افرادی که با زائر بیمار مبتلا به بیماری تنفسی قابل توجه دارای تب و سرفه (در حدی که با فعالیتهای روزانه زائر تداخل داشته است) تماس نزدیک (روبوسی، دست دادن، صحبت در فاصله کمتر از 1 متر) داشته اند و سپس به بیماری تنفسی علامتدار مبتلا گشته اند باید به نزدیکترین مرکز بهداشتی درمانی اطلاع دهند و از نظر کوروناویروس جدید (MERS-CoV) بررسی گردند.

·        در صورت بروز هر گونه علایم بیماری ( تب ، سرفه ، تنگی نفس )در داخل هواپیما با هماهنگی مسئول کاروان به پایگاه بهداشتی مستقر در فرودگاه ارومیه مراجعه نمایند.

.        اگر بیماری در هواپیما وجود داشته باشد می توان از "فرم تعین مکان بیمار" استفاده نمود. (این فرم اطلاعات تماسی بیمار را شامل آدرس و شماره تلفن جمع آوری می نماید تا در آینده بتوان در صورت لزوم راحتتر با بیمار جهت پیگیری بیماری وی تماس برقرار نمود)

 توصیه :

درصورت امکان گروه های زیر برنامه های خود را برای حج و عمره در این سال به تعویق بیندازند زیرا در این افراد احتمال ابتلا به این بیماری بیشتر است

·     زیر12 سال و بیش از 65 سال

·     زنان باردار

·     افراد مبتلا به بیماری های مزمن (مانند بیماری های قلبی، بیماری های کلیوی، بیماری های ریوی، دیابت، یا بیماری های تنفسی)

·     افراد با سیستم ایمنی ضعیف

·     افراد مبتلا به سرطان و یا بیماری های ترمینال