معاونت امور بهداشتی
جذام
مقدمه:
جذام یک بیماری عفونی مزمن است که توسط باسیل اسید فاست ومیله ای شکل مایکوباکتریوم لپرا ایجاد میشود. این بیماری بیشترپوست، اعصاب محیطی، مخاط دستگاه تنفسی فوقانی و نیز چشمها را گرفتار میکند، ولی اعضای دیگر نیز گرفتار می شوند. جذام می تواند هر دو جنس را در تمام سنین مبتلا سازد . ازآنجا که با صنعتی شدن برخی از کشورهای بومی جذام، از میزان بروز آن کاسته شده‌است وهم‌اکنون نیز بیشترین موارد آن در اقشار آسیب‌پذیر جامعه یافت میشود، باید فقر وبی‌خانمانی و تغذیه نامناسب رااز عوامل مساعدکننده ابتلا به این بیماری به حساب آورد.
دوره نهفتگی:
دوره نهفتگی بسیار طولانی دارد و میتواند چند سال بطول انجامد ، ولی در اکثر موارد 3 تا 5 سال است
سرایت جذام:
چون دوره کمون طولانی است، راه اصلی ورود عامل بیماری جذام به بدن مشخص نمی‌باشد ولی محتمل‌ترین راه سرایت جذام از یک شخص درمان نشده به شخص دیگر ، از طریق دستگاه تنفسی یا پوست است . ولی نیاز به دوره تماس طولانی دارد و فقط نسبت کمی از مردم به آن مبتلا می شوند
تعریف حذف جذام:
حذف جذام به عنوان یک مشکل بهداشت همگانی، یعنی کاهش میزان شیوع جذام به کمتر از یک مورد در ده هزار جمعیت است.
تشخیص جذام :
یک مورد جذام ، به شخصی اطلاق می گردد که یک یا چند مورد از موارد زیر را دارد و هنوز دوره کامل درمان را دریافت نکرده است :
- ضایعه یا ضایعات پوستی کم رنگ (هیپوپیگمانته ) یا قرمز رنگ همراه با از دست دادن مشخص حس ؛
- آسیب به اعصاب محیطی که با از دست دادن حس و ضعف ماهیچه های دست ها ، پاها و یا صورت تظاهر میکند ؛
- اسمیرهای پوستی مثبت .
طبقه بندی جذام:
جذام را می توان بر اساس تظاهرات بالینی و نتایج اسمیر پوستی طبقه بندی نمود. در طبقه بندی بر اساس اسمیر پوستی، تمام بیمارانی که اسمیر پوستی آنها در تمام مناطق، منفی است به عنوان جذام کم باسیل((PB، وبیمارانی که اسمیر آنها حتی در یک منطقه مثبت است به عنوان جذام پرباسیل(MB)طبقه بندی می شوند. ولی در عمل، در اکثر برنامه ها از معیارهای بالینی برای طبقه بندی و تصمیم گیری رژیم درمانی مناسب جهت بیمار استفاده می شود، به خصوص اگر خدمات اسمیر پوستی در دسترس یا قابل اعتماد نباشند.
راهنمای طبقه بندی بالینی
|
|
جذام کم باسیل تک ضایعهSLPB |
جذام کم باسیلPB |
جذام پرباسیلMB |
|
ضایعات پوستی شامل ماکول ها، پاپول ها و ندول ها |
-فقط یک ضایعه پوستی |
-2تا5ضایعه -توزیع غیر قرینه -از دست دادن مشخص حس |
-بیش از 5 ضایعه -توزیع قرینه تر -از دست دادن حس |
|
آسیب عصبی (که به از دست دادن حس یا ضعف عضلات مربوط به عصب در گیرمنجر می شود) |
-بدون گرفتار نمودن تنه عصبی |
-فقط یک تنه عصبی |
-چند تنه عصبی |
مهم
هر بیماری که اسمیر پوستی او مثبت است، بدون در نظر گرفتن طبقه بندی بالینی بایدبا رژیم مناسب MDT(درمان چند داروئی) برای جذام پرباسیل درمان شود.
هنگام طبقه بندی جذام، اطمینان از اینکه بیماران پر باسیل تحت درمان با رژیم های درمانی بیماران کم باسیل قرار نگیرند، اهمیت ویژه ای دارد. بنابر این اگر طبقه بندی همراه با شک و تردید باشد بیماران را باید با رژیم MDT برای جذام پرباسیل معالجه کرد.
درمان جذام:
برای تمام موارد ثبت شده و جدید کشف شده باید بلافاصله رژیم مناسب MDT (درمان چند داروئی)را شروع کرد.
نکاتی در باره رژیم چند داروئی(MDT)
- هر بیمار جذامی باید با بیش از یک داروی ضد جذام درمان شود.
- رژیم استاندارد MDT بسیار بی خطر و موثر است.
- در اکثر مراکزبهداشتی درمانی به طور رایگان در دسترس است.
- رژیم MDT استاندارد برای یک دوره ثابت است: 6 ماه برای بیماران کم باسیل(BP) یا 12 ماه برای بیماران پرباسیل(MB) و یک دوز منفرد(ROM) برای جذام کم باسیل تک ضایعه.(SLPB)
- با تکمیل یک دوره کامل MDT بیمار بهبود یافته است.
- اگر در طبقه بندی بیمار شک شود،رژیم درمانیMB تجویز می گردد.
- پیگیری فعال بعد از تکمیل درمان ضرورتی ندارد.
- در مورد عود، مجددا با رژیم استانداردMDT مناسب درمان می شود.
