معاونت امور بهداشتی

بیماریهای عضلانی اسکلتی

بیماریهای عضلانی اسکلتی یکی از عمده ترین مشکلات سلامتی در دنیا مطرح هستند. در این گروه بیماری ها بر اساس شیوع و بار ناشی از آن، بیماری پوکی استخوان، کمردرد، استئوآرتروز و بیماری دیستروفی عضلانی بیشتر مطرح می باشد. در این راستا لزوم برنامه ریزی در خصوص مدیریت بیماری های عضلانی اسکلتی از سال 1390 به عنوان یکی از اولویتی های  برنامه ریزی مدیریت بیماری های غیرواگیر تعیین شده است. هم اکنون مدیریت بیماری های عضلانی اسکلتی به سه گروه بیماری هدف شامل پوکی استخوان و اختلالات متابولیک وابسته، کمردرد و آرتروز و دیستروفی های عضلانی شروع شده است که برنامه مدیریت بیماری های پوکی استخوان و اختلالات متابولیک وابسته در مرحله اجرای آزمایشی و نهایی سازی می باشد.

معرفی طرح کوله پشتی سالم

از جمله وسائلی که به طور روزمره توسط دانش آموزان مورد استفاده قرار می گیرد، کوله پشتی است. وزن، نحوه و مدت زمان حمل کوله پشتی از جمله ویژگی هایی هستند که می توانند موجب تغییر در راستا  و انحناهای ستون فقرات، اختلالات و درد های اسکلتی – عضلانی نظیر درد کمر و شانه، ایجاد فاصله میان مهره ها، بروز تغییرات قلبی – عروقی، تنفسی و تغییرات الگوی راه رفتن شوند. این مسئله در کودکان و نوجوانان که هنوز عضلات، رباط ها و استخوان های آنان تا پایان دوره بلوغ، مراحل تکاملی و رشد فیزیکی خود را طی می کنند و مستعد بیشترین ضایعات ممکن هستند ، از حساسیت بیشتری برخوردار است. بسیاری از ناراحتی های ستون فقرات در بزرگسالان و سالمندان، در اثر صدمات دوران کودکی است.

از  سال 1390 به صورت متمرکز در سطح ملی برای پیشگیری و درمان بیماری های اسکلتی – عضلانی برنامه ریزی شده است که علاوه بر تدوین بسته سلامت استخوان و اختلالات همراه ( جهت مدیریت بیماری های پوکی استخوان و کمردرد ) ، تعیین مداخلاتی با هدف پیشگیری از بروز بیماری های اسکلتی – عضلانی در دستور کار قرار گرفته است. طرح کوله پشتی سالم یکی از همین مداخلات پیشگیرانه  است که با هدف  معرفی شاخص های کوله پشتی ارگونومیک جهت پیشگیری از آسیب های اسکلتی – عضلانی مرتبط به استفاده از کوله پشتی های ناسالم  طراحی شده است.  بر اساس مطالعات متعدد شاخص وزن مهمترین شاخص کوله پشتی سالم است. از سوی دیگر در اکثر مطالعات از جمله مطالعه " هنجار وزن کوله دانش آموزان ایرانی "  که بیشترین حجم نمونه در بین مطالعات انجام شده را دارا می باشد، حداکثر وزن مجاز کوله پشتی 10 % وزن بدن معرفی شده است.در این راستا با هدف پیشگیری از بروز بیماری های عضلانی اسکلتی، طرح کوله پشتی سالم  توسط وزارت متبوع طراحی شده است.

استراتژی اول: آموزش و اطلاع رسانی ( تهیه محتوی اطلاع رسانی)

استراتژی دوم: هماهنگی در سطح ملی برای انسجام برنامه های مداخله ای ( ایجاد ضمانت اجرایی برای تولید و استفاده از کوله استاندارد)

هدف نهایی :

افزایش دانش و اصلاح عادات حرکتی و رفتاری، کاهش میزان آسیب و بهداشت جامعه، کاهش هزینه های درمانی

برای طرح کوله پشتی سالم می خواهیم چه کار کنیم؟

اطلاع رسانی به دانش آموزان ( ابتدایی، متوسط و والدین) در خصوص کوله پشتی سالم

 " حداکثر وزن مجاز کوله پشتی دانش آموزان 10درصد وزن بدن می باشد."