معاونت امور بهداشتی

دود و بیداد!

افرادی که پدرشان در دوران بلوغ سیگار می‌کشیده‌اند به‌نظر می‌رسد سریع‌تر از حد انتظار پیر می‌شوند. این یافته براساس پژوهشی است که در کنگرهٔ انجمن تنفسی اروپا ارائه شد.

پژوهشگران نشانه‌های پیری سریع‌تر (نسبت به سن تقویمی) را در افرادی که پدرانشان از ۱۵ سالگی یا کمتر سیگار کشیدن را آغاز کرده بودند، یافتند. آن‌ها می‌گویند سیگار کشیدن در دوران بلوغ ممکن است به سلول‌های در حال رشد اسپرم در پسران آسیب بزند و این آسیب به فرزندان منتقل شود.

پژوهشگران خواستار تلاش‌های جدی برای جلوگیری از مصرف دخانیات در نوجوانان شدند تا نه‌تنها نسل کنونی بلکه نسل‌های آینده نیز کیفیت زندگی بهتری داشته باشند.

هدف این گروه پژوهشی این بود که دریابند آیا سیگار کشیدن والدین در بلوغ بر پیری زیستی فرزندان آینده آن‌ها نیز تأثیر می‌گذارد یا خیر؟

پژوهشگران از یک شاخص شناخته‌شدهٔ پیری زیستی به نام «ساعت‌های اپی‌ژنتیکی» استفاده کردند.

اِپی‌ژنتیک یا وَراژن‌شناسی، مطالعهٔ عوامل خارجی یا محیطی است که باعث روشن یا خاموش شدن ژن‌ها می‌شود و بر روی چگونگی خوانده‌شدن ژن‌ها اثر می‌گذارد.

با بالا رفتن سن، مولکول‌های اضافی روی DNA سلول‌های ما جمع می‌شوند. این تغییرات، کد DNA را تغییر نمی‌دهد، اما بر عملکرد ژن‌ها اثر می‌گذارد. این تغییرات اپی‌ژنتیکی نه‌تنها نشانهٔ پیری‌هستند بلکه با بیماری‌های دوران سالمندی مانند سرطان و زوال عقل نیز مرتبط هستند.

این تحقیق شامل ۸۹۲ نفر با سن تقویمی ۷ تا ۵۰ سال (میانگین سنی ۲۸ سال) بود که در مطالعهٔ شرکت داشتند و نمونه‌های خونی برای آزمایش ارائه دادند. نمونه‌های خون از نظر تغییرات اپی‌ژنتیکی تحلیل شد و پژوهشگران سه شاخص متفاوت پیری زیستی را به‌کار بردند. همچنین از شرکت‌کنندگان پرسش‌هایی از جمله اینکه خودشان یا والدینشان چه زمانی سیگار کشیده‌اند، پرسیده شد.

نتایج نشان داد افرادی که پدرشان در دوران بلوغ سیگار کشیدن را آغاز کرده بود، به‌طور متوسط ۹ ماه تا یک سال «از سن تقویمی خود مسن‌تر» بودند. وقتی محققان در نظر گرفتند که آیا خود افراد نیز سیگار کشیده‌اند یا نه، این فاصلهٔ سنی زیستی و تقویمی به ۱۴ تا ۱۵ ماه رسید.

در افرادی که پدرشان در سنین بالاتر سیگار کشیدن را شروع کرده بود، فقط افزایش اندکی در سن زیستی مشاهده شد. هیچ الگوی مشخصی در پیری زیستی افرادی که مادرانشان پیش از بارداری سیگار کشیده بودند دیده نشد.

این پیری زودرس مهم است زیرا در پژوهش‌های پیشین با افزایش خطر بیماری‌هایی مانند سرطان، آرتریت و زوال عقل مرتبط بوده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد پسرانی که در دوران بلوغ سیگار می‌کشند ممکن است ناآگاهانه به فرزندانی که در آینده خواهند داشت آسیب برسانند.

این پژوهش یادآوری می‌کند که باید کودکان و نوجوانان را از اعتیاد به نیکوتین، سیگار و سیگار الکترونیکی محافظت کنیم.