معاونت امور بهداشتی

خلاصه اجرایی

نظام سلامت کشورمان دوران متفاوت و متمایزی را طی میکند. ابلاغ سیاست های کلی سلامت و سیاست های جمعیتی کشور توسط مقام معظم رهبری،  اجرای طرح تحول نظام سلامت در دولت تدبیر وامید در اقصی نقاط کشور شور و شوق وصف ناپذیری در نظام سلامت ایجاد کرده و پویایی مضاعفی را در عرصه سلامت رقم زده است.

طرح تحول نظام سلامت در حوزه بهداشت از نیمه دوم سال 1392 در دستور کار حوزه معاونت بهداشت وزارت متبوع قرار گرفت و در طی کمتر از دوسال، چهارچوب کاری تکمیل و در قالب 15 برنامه ملی و 10 پروژه پشتیبان   مورد اهتمام دانشگاههای علوم پزشکی سراسر کشور قرار گرفت. دومین پروژه پشتیبان طرح تحول بهداشت تکمیل، تجهیز و توسعه شبکه بهداشتی درمانی کشور بود که مشتمل بر اقدامات بسیاری از قبیل بازنگری تشکیلات سازمانی و نیروی انسانی در مناطق روستایی، شهری و حاشیه شهرها، بهبود استاندارد و تجهیز  فضاهای فیزیکی واحد های ارائه خدمات میباشد.  

نوسازی واحد های ارائه خدمات یکی از دغدغه های مدیریت دستگاههای دولتی بخصوص نظام سلامت است تا بتواند خدمات خود را در فضایی متناسب و به روز شده در اختیار گیرندگان خدمات قرار دهدو از این رهگذر ضمن ارتقای وضعیت فضای شهری موجبات رضایت شهروندان بخصوص مراجعین و ارائه کنندگان خدمات گردد. برای اولین بار در طرح تحول سلامت مقرر گردید نیاز نظام سلامت کشور به بهسازی و نوسازی خانه های بهداشت دراولویت قرار گرفته و با این اقدام  جشن پایان محرومیت از نظر تامین پوشش کامل جمعیتی مراقبتهای اولیه بهداشتی برگزار گردد. در این راستا مقرر شد 179 باب خانه بهداشت(با قدمت بسیار بالا/تخریبی)در سطح استان مورد احداث قرار گیرد که در زمان افتتاح 183 باب خانه بهداشت احداث شدند و همزمان در جریان سفر ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران مورد بهره برداری قرار گرفتند. موضوع احداث واحد های ارائه خدمات روستایی وشهری و حاشیه شهرهای بزرگ همزمان با برنامه ریزی حضور ریاست محترم جمهوری و مقام عالی وزارت مجددا مطرح و درجلسات هیات رئیسه محترم دانشگاه مورد بررسی قرار گرفت و مقدمات احداث واحد های محدودی دردستور کار قرار گرفت و متعاقب آن  تعداد واحد ها به یکصد باب افزایش وپس از جلب نظر استاندار محترم استان و وزیر محترم بهداشت و درمان،  تفاهم نامه ای نیز تنظیم و آماده امضا شد. با اعلام حمایت استاندار محترم از فرآیند احداث ها و  استقبال جناب اقای دکتر هاشمی از این امر موضوع با جدیت مورد اهتمام هردو حوزه معاونت دانشگاه(معاونت امور بهداشتی و معاونت توسعه مدیریت و منابع دانشگاه) قرار گرفت و مقدمات کار با سرعت هرچه بیشتری فراهم شد. بطوری که در کمتر از یک ماه کلیه هماهنگی های بین بخشی انجام و امورات فنی  مورد پیگیری جدی قرار گرفت. به منظور انسجام بخشی در فرآیند احداث ها کمیته ای در ستاد دانشگاه شکل گرفت و کلیه مسائل در کمیته دانشگاهی با تشریک مساعی و حل مشکلات بصورت مستمرو حتی هفتگی مورد پیگیری قرار گرفت. با گسترش تعداد واحد های احداثی به 340 باب در ماه پایانی سال 1395 که با تلاش های ریاست محترم دانشگاه و پیگیری های مستقیم ایشان و موافقت وزیر محترم بهداشت درمان انجام گرفت،   برنامه احداث واحد های بهداشتی وارد فاز جدیدی شد و خوشبختانه با مشارکت صمیمانه و خستگی ناپذیر بدنه مدیریتی-کارشناسی دانشگاه تاکنون بخوبی مورد اقدام قرار گرفته است. امید میرود با پیمان سپاری مانده واحد ها، مشکل  نظام سلامت استان از نظر فضای فیزیکی واحد های ارائه خدمات مراقبتهای اولیه سلامت  تا سالهای متمادی رفع گردد و ضمن بهره برداری  لازم از این فضاهای به روز و مدرن در راستای تامین، حفظ و ارتقای سلامت احاد جامعه استان،  مقوله بهبود استاندارد(نگهداری و تعمیر) این مستحدثات نیز وجهه همت مدیریت شهرستان قرار گیرد که یقینا ضمن صرفه جوئی در منابع؛ بهبود کیفیت خدمات؛ افزایش انگیزه ارائه کنندگان خدمات را بدنبال خواهد داشت.

روند اجرای پروژه های عمرانی از ابتدای شروع مطالعات امکان سنجی تا احداث و راه اندازی  اولیه دارای مراحل مختلفی است که این مجموعه سعی دارد خلاصه ای از روند استاتیک اجرای پروژه ها را بصورت خلاصه  مستند نماید(بررسی سیر تکوین و تحقق طرح عمرانی از زمان پیدایش تا مرحله مطالعه و اجرا و بهره برداری و نگهداری براساس بخشنامه 208 سازمان مدیریت وبرنامه ریزی کشور) .

واحد های احداثی حوزه بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی آذربایجان غربی در قالب طرح تحول سلامت بالغ بر 533 پروژه است  که بدنبال بهبود استاندارد فضاهای فیزیکی 248 خانه بهداشت و 101 مرکز بهداشتی درمانی روستایی و بیش از 80 باب زیست پزشک( در طی سالهای 95-1393 ) مورد اهتمام نظام سلامت استان قرار گرفته است که نقش به سزایی در تامین رضایت خاطر ارائه کنندگان خدمت و کیفیت خدمات و ارتقای سلامت مردم شریف استان در اقصی نقاط روستایی-شهری و حاشیه شهرها خواهد داشت.533 پروژه  گزارش شده در این مجموعه مشتمل بر 183 خانه بهداشت افتتاحی و تامین مقدمات احداث 350 پروژه در سفر پرخیر و برکت جناب آقای روحانی ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران به استان آذربایجان غربی است که مبتنی بر شرح کلی شکل گیری برنامه احداث، اجزای متشکله هر واحد اعم از پایگاه سلامت، خانه بهداشت و مراکز خدمات جامع سلامت شهری و روستایی و مستندات استاتیکی مستحدثات و اسامی واحد های احداثی به تفکیک شهرستانهای تابعه میباشد.

تلاشهای شبانه روزی و زحمات کلیه همکاران ستادی دانشگاه بویژه مدیران و کارشناسان  ادارات  فنی و ساختمان، بودجه، مالی،گسترش شبکه و مدیران محترم شبکه های بهداشت و درمان و روسای مراکز بهداشت شهرستان و سایر همکاران محیطی را در این خصوص ارج نهاده، مزید توفیقات این عزیزان در خدمت صادقانه و خالصانه به مردم محروم در اقصی نقاط روستایی و شهری  استان را از درگاه خداوند متعال مسئلت مینماید.

ضرورت های اجرای برنامه های  عمرانی در حوزه بهداشت

حوزه بهداشت عمومی در استان دارای بیش از 1250 ساختمان با توزیع در بیش از یک هزار روستای استان و نقاط شهری است و بصورت روزانه به جمعیت سراسر استان بیش از یکصد خدمت مراقبت های اولیه بهداشتی را ارائه مینماید و روز به روز برتنوع وگستره خدمات افزوده میشود ولازمه این خدمات تامین فضای فیزیکی متناسب با شان مردم(از نظر ساختار و معماری) و نوع خدمات(فضای فیزیکی) با رعایت شرایط استاندارد و قانونی از جمله طرح انطباق خدمات با موازین شرع مقدس میباشد.

نظام ارائه خدمات بهداشتی درمانی آذربایجان غربی  بخصوص در مناطق روستایی دارای قدیمی ترین واحد های ارائه خدمات در کشور است و اولین استان کشور در راه اندازی آزمایشی  نظام مراقبت های اولیه بهداشتی  در سال 1353 میباشد که به تبع آن فرسوده ترین ساختمانهای عرصه سلامت کشور متعلق به این استان(با قدمتی بالای 60 سال) بود. این ساختمانها از زمان احداث در طی حدود 50 سال  فقط مورد  بهبود استاندارد و مرمت های جزئی قرار میگرفتند و هراز چندگاهی یک مورد نوسازی میشد. در دهه 80 شمسی نیز با اعتبارات بانک جهانی بخشی از فضاهای فیزیکی مورد احداث قرار گرفته بودند(27 مرکز بهداشتی درمانی روستایی) و فرسودگی ساختمانهای اداری ارائه خدمات بخصوص در مناطق روستایی در میان بافت نوسازی شده روستایی چهره خوبی در ذهن بیننده و گیرندگان خدمات و کارکنان نظام سلامت  برجای نمیگذاشت. در ارزیابی کیفی ساختمانها براساس ایمنی سازه ای   نیز که در سال 1394 انجام گرفته بود، این شاخص در استان 15 بود که در مقایسه با میانگین کشوری(21) بسیار نازل مینمود. بنابر این جهت ارتقای توانمندی و تاب آوری نظام سلامت در برابر مخاطرات نیز امر نوسازی واحد ها بسیار حیاتی بنظر میرسید. در پایان سال 1394 وضعیت ساختمانی واحد های ارائه خدمات بهداشتی درمانی به شرح زیر بود:

بدنبال بازنگری های انجام گرفته در ساختار تشکیلاتی نظام ارائه خدمات شهری و روستایی استان در طی سالهای 1393 و1394، تعداد واحد های ارائه خدمات از1269 واحد به 1437 واحد(با راه اندازی در فضاهای استیجاری یا استقرار موقت افزایش پیدا کرد. با توجه به ضرورت راه اندازی این واحد ها در مناطق شهری بخصوص در طی سال 94، تعداد واحد های مورد نیاز برای جایگزینی واحد های استیجاری/استقرار موقت از 208 به 376  واحد افزایش یافت که اگر به این فهرست واحد های با قدمت ساخت 30 سال  هم اضافه گردد لیست بلند بالایی را تشکیل خواهد داد. برهمین اساس با احداث واحد های مذکور بخش اعظم نیاز های ساختمانی واحد های ارائه خدمات تامین میگردد. در زیر تصاویر برخی از واحد های فرسوده که دردست احداث قرار گرفته اند درج شده است.