اين گروه يکي از واحدهاي تخصصي در معاونت بهداشتي دانشگاه علوم پزشکي و خدمات بهداشتي و درماني استان آذر بایجان غربی مي باشد. خط مشي فعاليت هاي اين گروه در وزارت بهداشت ، درمان وآموزش پزشکي توسط مرکز مديريت بيماريها ترسيم و به دانشگاهها ابلاغ مي گردد.
فعاليت هاي گروه پيشگيري و مبارزه با بيماريها به دو بخش اصلي تقسيم مي شود:
الف) مبارزه با بيماريهاي واگير
ب ) مبارزه با بيماريهاي غيرواگير
هدف از فعالیت این گروهپیشگیری، مراقبت و كنترل بیماریها در قالب بیماریهای واگیر و غیرواگیر می باشد کهاهم فعالیتها به شرح ذیل است: بیماریهای واگیر پیشگیری و كنترل بیماریهای زئونوز
پیشگیری و كنترل پدیكلوزیس، گال و جرب پیشگیری و كنترل بیماری و مرگ و میر مالاریا پیشگیری و كنترل بیماری آنفلوانزا و آنفلوانزای پرندگان پیشگیری و كنترل بیماریهای آمیزشی پیشگیری و كنترل بیماریهای منتقله از آب و غذا پیشگیری و كنترل بیماریهای قابل پیشگیری با واكسن كنترل وضعیت ناقلین بیماری های مالاریا و لیشمانیا پیشگیری و كنترل بیماری ایدز پیشگیری و كنترل بیماری هپاتیت پیشگیری و كنترل بیماری سل و جذام ارتقاء كمی و كیفی وضعیت ایمن سازی.
عمده فعاليت هاي اين واحد اعم از فعاليت هاي پيشگيرانه ، كنترلي ، مداخله اي ويا ... در اين حوزه در قالب و چهارچوب نظام مراقبت بيماريها انجام و شكل مي گيرد
نظام مراقبت بيماريها :
مراقبت عبارت است از جمع آوري ، تجزيه و تحليل و انتشار اطلاعات مربوط به يك رويداد بهداشتي
سياست گزاران بهداشتي ، اين اطلاعات را براي طرح ، اجرا و ارزيابي برنامه هاي بهداشتي و فعاليت هاي مربوط به آن به كار مي گيرند . اطلاعات مراقبتي ، هم براي تعيين نياز عمليات بهداشت عمومي و هم براي ارزيابي تأثير برنامه ها به كار مي رود .
لازم به ذکر است که برای هر کدام از بيماريهای مذکور دستورالعمل و پروتکلويژه ای وجود دارد که توسط پزشکان و متخصصان برجسته کشور ( بر اساس جديدترين کتب و منابع داخلی و خارجی ) تنظيم و از سوی وزارت بهداشت ، جهت اجرا ابلاغ می گردد.
فهرست بيماريهاي مشمول گزارش از كشوري به كشور ديگر متفاوت است. معمولاً بيماريهايي كه تهديدي براي بهداشت عمومي محسوب مي شوند در ليست بيماريها قابل گزارش قرار مي گيرند.
البته بيماريهاي وبا ، طاعون ، تب زرد ، تيفوس ، تب راجعه شپشي (اندميك ) ، فلج اطفال ، آنفلوانزاي انساني با زير گروه جديد ، تب هاي خونريزي دهنده ، آبله و سارس (SARS ) مشمول گزارش مراقبت هاي بين الملليهستند نظام مراقبت بيماريهاي واگير در شبكه خدمات بهداشتي اوليه (PHC ) كشور ادغام يافته است.
فهرست بيماريهاي با گزارشدهي اجباري بر حسب شرايط هر چند سال يك بار بازنگري مي شود . آخرين فهرست اين بيماريها به شرح زير است :
بيماريهاي مشمول گزارش فوري (تلفني ) :
فلج شل حاد
مظنون به سرخك
مظنون به سرخجه
مظنون به سندرم سرخجه مادرزادی
ديفتري
مننژيت
وبا
طاعون
عوارض متعاقب ايمن سازي
سياه سرفه
آنفلوانزا با زير گروه جديد
تيفوس
مالاريا
بوتوليسم
سياه زخم تنفسي
كزاز نوزادان
تب زرد
هر نوع حيوان گزيدگي
تب هاي خونريزي دهنده ويروسي
تب راجعه
طغیان بیماریهای منتقله از آب و غذا
هر گونه افزايش بروز در ساير بيماريها ( اپیدمی )
بيماريها مشمول گزارش غير فوري :
سل
جذام
كزاز بالغين
تب تيفوئيد
انواع هپاتيت ويروسي
ايدز و عفونت HIV
بيماريهاي آميزشي
عوارض متعاقب ايمن سازي ( غير از موارد فوري )
سالك و كالاآزار
بروسلوز
سياه زخم جلدي
کیست هیداتیک
پدیکلوزیس
شيگلوز
لپتوسپيروز
فاسيولازيس
شيستوزوميازيس
در نظام مراقبت بيماريها تعاريفي براي هر يك از بيماريهاي مشمول گزارش تعيين و بيان شده است كه بر اساس علائم و نتايج آزمايشگاهي بيماريها ، طبقه بندي بيماريها ( مشكوك ، محتمل يا قطعي ) انجام شده و در كل كشور از اين تعاريف براي گزارش بيماريهاي واگيردار استفاده مي شود .
در صورتيكه بيماري فرد با تعاريف اپيدميولوژيك بيماري همخواني داشته باشد ، مي بايست توسط منابع گزارش ( مراكز بهداشتي درماني ، بيمارستان ها ، كلينيك ها و مطب هاي خصوصي ، آزمايشگاه ها و ... ) گزارش شود. براساس تقسيم بندي فوق ، كليه مراكز بهداشتي و درماني (شامل بخش دولتي و خصوصي ) موظف مي باشند در صورت برخورد با هريك از بيماريهاي مشمول گزارش ، آنها را براي ثبت در نظام مراقبت و پيگيري موارد بروز و اقدامات كنترلي به ستاد مراكز بهداشت شهرستانگزارش دهند. بيماري هاي مشمول گزارش فوري (تلفني) در عرض 24 ساعت گزارش شوند تا تيم بررسي ستاد مركز بهداشت شهرستان نسبت به پيگيري بيماري و اطرافيان ، بر اساس نوع بيماري اقدام نمايد .
