مقدمه

در جهان امروز، روزانه هزاران نفر در اثر سوانح و حوادث عمدی، غیر عمدی  کشته، مجروح و ناتوان  می شوند. بچه هایی که به مدرسه می روند، مردان و زنانی که سر کار می روند و یا خانواده هایی که عازم سفر هستند ممکن است به علت حادثه هرگز به خانه بر نگردند و خانواده و جامعه ایی را متاثر کنند. هر ساله میلیون ها نفر به علت سوانح شدید زمان بسیار طولانی را در بیمارستان سپری  می کنند و بسیاری نیز قادر به ادامه زندگی، کار و تفریحاتی که سابقا انجام می دادند نخواهند بود.

سوانح و حوادث یک موضوع روز سلامت عمومی بوده و به طرز نامتناسبی گروه آسیب پذیر به خصوص تهی دستان را تحت تاثیر قرار می دهد. بیش از نیمی از افرادی که بخصوص در سوانح جاده ای می میرند بین 45-15 ساله بوده  و اغلب آنان نان آور خانه محسوب می شوند. هیچ کشوری از این عارضه که به خصوص قشر جوان را درگیر می کند، مستثنی نخواهد بود.

امروزه ایمنی و پیشگیری از وقوع حوادث از جمله مقولاتی است که نیاز به اندیشه، طراحی و برنامه ریزی در آن از ضروریات قطعی تلقی می گردد چرا که در همه جنبه ها و حوزه های حیات، حوادث به اشکال گوناگون وقوع یافته و یا احتمال وقوع آن ممکن می باشد، طبعا طراحی و برنامه ریزی باید به گونه ای باشد که بتواند نیاز های جامعه را پاسخگو  بوده و زمینه را برای رشد و اعتلای فرهنگ ایمنی و پیشگیری در سطح کشور و در میان همه اقشار و نهاد ها تمهید سازد. این مهم نیز تنها هنگامی به انجام می رسد که اخبار و اطلاعات در خصوص انواع حوادث به گونه ای منظم جمع آوری شده و با ارائه تحلیل و جمع بندی راجع به علت و علل وقوع آنها در اختیار عوامل برنامه ریز قرار گیرد. طبعا عوامل مزبور نیز با تحلیل جامع امکان و توان شناسایی کاستی ها و تعیین راهبرد های اجرای مناسب را یافته و به شکل طرح های اجرایی ارائه خواهند نمود.

وضعیت حوادث در استان

در سال 1391 اطلاعات مصدومين حوادث از بیمارستان های استان جمع آوري و تجزيه و تحليل گرديد.

جمعيت مبنا در سال 1391، 3123704 نفر و تعداد كل مصدومين 50267 نفر است. که 2/3 در صد از کل حوادث کشور را به خود اختصاص داده است.

بالاترين درصد حوادث، مربوط به آسيب ­هاي ترافيكي (4/40 درصد) و كمترين آن مربوط به غرق شدگي (1/0 درصد) است.

●   تعداد موارد مرگ گزارش شده در اورژانس بیمارستان ها 270 (5/0 درصد) و تعداد معلوليت­هاي تشخيص داده­ شده در اورژانس 10 مورد (019/0 درصد) مي باشد.

●      اغلب مصدومين حوادث در استان مذكر هستند.

●   بيشترين موارد مصدوميت ­ها مربوط به مناطق شهري است (8/69 درصد)  و 4/18 درصد مربوط به مناطق روستايي، 8/10 درصد  مربوط به خارج از شهر و روستا  است و در 9/0درصد موارد منطقه رخداد آسيب نامعلوم است.

درصد موارد عقرب و مار گزیدگی در کشور و استان آذربایجان غربی نیز از سال 1387 تا 1391 تفاوت زیادی نداشته و این درصد در کشور اندکی کاهش یافته و در استان اندکی افزایش یافته است. اما در کل، درصد حوادث مربوط به عقرب و مار گزیدگی  نسبت به کل حوادث رخ داده در کشور حدود یک و نیم برابر استان بوده است. و حوادث مربوط به عقرب و مار گزیدگی در استان نسبت به کشور در سال 1391، 2 در صد بوده است. که با توجه جمعیت استان  بروز موارد عقرب و مار گزیدگی در استان نسبت به کل کشور پایین است.

در صد موارد سوختگی  در کشور و استان آذربایجان غربی نیز از سال 1387 تا 1391 کاهش یافته ودر کشور از 5 در صد در سال 1387 به 4 در صد در سال 1391 کاهش یافته است و در استان نیز از 3/5 در صد در سال 1387 به 3 درصد در سال 1391 کاهش یافته است. و حوادث مربوط به سوختگی در استان نسبت به کشور در سال 1391، 4/2 در صد بوده است. که با توجه جمعیت استان  بروز موارد سوختگی در استان نسبت به کل کشور پایین است.

در صد موارد غرق شدگی در کشور و استان آذربایجان غربی نیز از سال 1387 تا 1391 تفاوت زیادی نداشته و تقریبا ثابت بوده است. و حوادث مربوط به غرق شدگی در استان نسبت به کشور در سال 1391، 6/2 درصد بوده است. که با توجه جمعیت استان  بروز موارد غرق شدگی  در استان نسبت به کل کشور پایین  است.

در صد موارد مسمومیت در کشور از سال 1387 تا 1391 اندکی افزایش یافته و از 4 درصد  کل حوادث کشور  به 3/5 در صد رسیده است ولی در استان از 5/6 در صد به 3/5 در صد رسیده و کاهش 2/1 در صدی را نشان می دهد. و حوادث مربوط به مسمومیت در استان نسبت به کشور در سال 1391، 3/3 در صد بوده است. که با توجه جمعیت استان  بروز موارد مسمومیت در استان نسبت به کل کشور پایین است.

در صد موارد آسیب ناشی از خشونت در کشور و استان آذربایجان غربی نیز از سال 1387 تا 1391 تفاوت زیادی نداشته و این در صد در کشور اندکی افزایش یافته و در استان ثابت بوده است. اما در کل، در صد حوادث مربوط به خشونت در سال 1391 نسبت به کل حوادث رخ داده در استان نزدیک دو برابر کشور  بوده است. و حوادث مربوط به خشونت در استان نسبت به کشور در سال 1391، 7/5 در صد بوده است. که با توجه جمعیت استان  بروز موارد آسیب ناشی از خشونت در استان نسبت به کل کشور خیلی بالاست.

در صد موارد خودکشی در کشور و استان آذربایجان غربی نیز از سال 1387 تا 1391 تفاوت داشته و این در صد در کشور اندکی کاهش یافته و در استان افزایش 1/3 در صدی داشته و از 5/5 در صد در سال 1387 به 6/8 در صد در سال 1391 رسیده است. و در صد حوادث مربوط به خودکشی در سال 1391  نسبت به کل حوادث رخ داده در استان بیش از 5/2 برابر در صد حوادث ناشی از خودکشی  نسبت به کل حوادث در  کشور  بوده است. و حوادث مربوط به خودکشی در استان نسبت به کل حوادث خودکشی کشور در سال 1391، 8در صد بوده است. که با توجه جمعیت استان  بروز موارد خودکشی در استان نسبت به کل کشور بیش از 2 برابر است.

در صد موارد تصادفات عابر پیاده در کشور و استان آذربایجان غربی نیز از سال 1387 تا 1391 تفاوت داشته و این در صد در کشور 4/0 در صد کاهش یافته و در استان کاهش 1/1 در صدی داشته و از 6/8 در صد در سال 1387 به 5/7 در صد در سال 1391 رسیده است. و حوادث مربوط به تصادفات عابر پیاده در استان نسبت به حوادث  تصادفات عابر پیاده در کشور در سال 1391، 3/4 در صد بوده است. که با توجه جمعیت استان  بروز موارد تصادفات عابر پیاده در استان نسبت به کل کشور بیش تر است.

در صد موارد برق گرفتگی در کشور و استان آذربایجان غربی نیز از سال 1387 تا 1391 تفاوت نداشته و حوادث ناشی از برق گرفتگی در کشور در سال 1391، 3/0 درصد کل حوادث و در استان 3/0 درصد از کل حوادث را به خود اختصاص داده است. و حوادث مربوط به برق گرفتگی در استان نسبت به کشور در سال 1391، 5/3 در صد بوده است. که با توجه جمعیت استان  بروز موارد برق گرفتگی در استان نسبت به کل کشور پایین بوده است.

در صد موارد سقوط در کشور و استان آذربایجان غربی نیز از سال 1387 تا 1391 در کشور اندکی کاهش یافته  و در استان کاهش 4/1 درصدی داشته و از 7/10 درصد در سال 1387 به 3/9 در صد در سال 1391 رسیده است. و حوادث مربوط به خود کشی در استان نسبت به حوادث سقوط در  کشور در سال 1391، 3 در صد بوده است. که با توجه جمعیت استان  بروز موارد خودکشی در استان نسبت به کل کشور کمتر است.

در صد موارد حادثه ناشی از ضربه در کشور و استان آذربایجان غربی نیز از سال 1387 تا 1391 تفاوت نداشته و این در صد در کشور 1/1 درصد افزایش  و در استان کاهش 6/1 درصدی داشته و از 5/19 درصد در سال 1387 به 9/17 درصد در سال 1391 رسیده است. و حوادث مربوط به ضربه در استان نسبت به کل حوادث  ناشی از ضربه کشور در سال 1391، 2 در صد بوده است. که با توجه جمعیت استان  بروز موارد حادثه ناشی از ضربه  در استان نسبت به کل کشور پایین است.

نتیجه گیری:

آسیب پدیده ای مبتنی بر مجموعه ای از حوادث عمدی و غیر عمدی است. و با محاسباتی  که از طریق مطالعه بار بیماری ها به دست آورده اند تخمین زده می شود که بالغ بر 5 میلیون نفر سالانه به دلیل آسیب جان خود را از دست می دهند که از میان بیش از 3 میلیون نفر ناشی از آسیب های غیر عمدی است.

تفاوت های بسیار زیادی بین مناطق مختلف جهان و کشور وجود دارد و الگوی آسیب به میزان قابل توجهی در این مناطق متغیر است. تفاوت در توزیع آسیب، انعکاسی از شرایط متفاوت اجتماعی اقتصادی، سیاسی و محیطی موجود است. پیشگیری از آسیب ها بدون توجه به چنین تفاوت هایی ممکن نیست. این دلیل محکمی است که نشان می دهد ارتقای ایمنی باید بر اساس  شرایط خاص منطقه و توسط مردم و سازمان هایی که در محل حوادث منجر به آسیب مستقر هستند، طراحی شود.

راهنمای برگزاری مراسم : روز جهانی یادبود قربانیان حوادث رانندگی