معرفی برنامه سالمندان :

افزایش طول عمر انسانها واضافه شدن جمعیت سالمندان یکی ازدستاوردهای قرن 21 بوده، سالخوردگی جمعیت پدیده ای است که برخی از جوامع بشری با آن روبرو هستندوبرخی دیگردر آینده ای نزدیک باآن روبرو خواهندشد. این پدیده ناشی از بهبود شرایط بهداشتی ، اجتماعی واقتصلادی، کاهش مرگ ومیر، افزایش امید به زندگی واعمال سیاست کنترل موالید می باشد.

براساس گزارش دفتر مدیترانه شرقی سازمان بهداشت جهانی، پیش بینی می شود درمنطقه مدیترانه شرقی، درسال 2025 میلادی میزان جمعیت سالمندی به 7/8 درصد وتاسال 2050 جمعیت بالای60 سال جهان به 2 میلیارد نفر برسد.

 جمعیت سالمندان درکشور ایران ، تاسال 2025 میلادی به بیش از 10 درصد وتاسال 2050 میلادی به حدود 7/21 درصد خواهدرسید.

تغییرات درشیوه زندگی ، شهرنشینی وسالمندی ازعلل پیدایش بیماری های مزمن وغیرواگیرازجمله افسردگی ، دیابت ، بیماریهای قلبی عروقی، سرطانها وحوادث می باشند که ازعلل اصلی بیماری ومرگ ومیر درجهان می باشد. ابتلای همزمان سالمندان به چند بیماری مزمن ، سازماندهی ارائه خدمات را درسطح کلان می طلبد. باتوجه به تغییر الگوی جمعیتی جهان به سوی سالمندی وشتاب بالای پیرشدن جمعیت ، نگاهی ویژه به مقوله سلامت سالمندی واتخاذ سیاست های مناسب ضروری بنظر می رسد. متاسفانه کشورها ی درحال توسعه پیش از آنکه مجالی برای ثروتمند شدن بیابند پیرمی شوند وبرچالش هایشان افزوده می شود. مرکز پژوهش های مجلس راهکارمناسب برای رفع مشکلات سالمندان رادر:

1-    رفع خلا های قانونی درزمینه ساماندهی وتوانبخشی سالمندان

2-   پوشش فراگیر بیمه های بازنشستگی وساماندهی وتقویت مراکز غیردولتی حمایت ازسالمندان می داند.

 طبق گزارش مرکز پژوهش های مجلس :

جمعیت سالمند کشور تاسال1405 به حدود 3 برابر افزایش یافته وبه مرز 15/5 میلیون نفر خواهدرسید.ازسال1355 تاسال1385 جمعیت سالمندان کشور بیش از 9/2 برابر شده  است.

جمعیت استان  آذربایجان غربی طبق سرشماری سال90 حدود  3080576 نفر می‌باشد  . که ازاین تعدادحدود 238061  نفر را افراد 60 سال و بالاتر تشکیل می دهند. (حدود 7/7%)

برخی از مسائل و مشکلاتی که در کشورهای در حال توسعه بر مسئله سالمندی تاثیر می گذارند :

1-    نرخ رشد بالای جمعیت به معنی جمعیت سالمند بیشتر در آینده خواهد بود.

2-    این کشور ها هنوز با مشکلات ناشی از توسعه دست به گریبان هستند و به بررسی مسائل مرتبط با پیر شدن جمعیت نمی اندیشند .در نتیجه برای آینده پیش بینی های لازم بعمل نیاورده به طور ناگهانی با پدیده سالمندی  جمعیت و دشواریهای حاصل از آن روبرو خواهند شد.

3-   در کشورهای در حال توسعه سرعت سالخوردگی جمعیت بیشتر است و در مقایسه با کشور های توسعه یافته ، مدت زمان کمتری طول می کشد تا جمعیت سالمندان ۲ برابر شود . بنابراین ، این کشورها آمادگی کافی برای رویارویی با این وضعیت را نخواهند داشت و این مسئله بعنوان تغییری در نظام اجتماعی ، مشکلات بسیاری برای آنان بوجود خواهد آورد .

4-   بر خلاف کشورهای توسعه یافته ، در این کشورها درصد بالایی از سالمندان در مناطق روستایی زندگی می کنند. گفته می شود تا سال ۲۰۲۵ ، ۸۲% از سالمندان کشور های توسعه یافته در شهرها زندگی خواهند کرد . حال آنکه این رقم برای کشورهای در حال توسعه ۵۰% خواهد بود .

5-    در کشورهای در حال توسعه سالمندان معمولاٌدر خانواده های گسترده ، که چند نسل را در بر می گیرد زندگی می کنند و تعداد سالمندانی که تنها به سر می برند نسبت به کشورهای پیشرفته کمتر است .

6-    از آنجا که در کشورهای در حال توسعه نظام های حمایت اجتماعی آنقدر وسیع نیست تا همه سالمندان را پوشش دهد ، خانواده مهمترین پشتوانه و بهترین منبع حمایت مالی و اجتماعی و معنوی برای سالمندان محسوب می شود

با توجه به افزایش ابتلا به بیماری های غیر واگیر مانند بیماری های قلبی عروقی، سرطانها، بیماری های دستگاه تنفسی وحوادث که از شایعترین علل مرگ در گروه سنی  بالای 50 سال می باشد.به نظر میرسد که مهمترین اقدام درجهت پیشگیری از ابتلابه این بیماریها ، افزایش سطح آگاهی ودانش مردم بویژه سالمندان می باشد.ازاینرو ازسال 84 ،آموزش شیوه زندگی سالم دردوران سالمندی بعنوان اولین سطح پیشگیری ، در 8 شهرستان استان اجراگردیده و مطالب آموزشی درقالب کتب 4 جلدی تغذیه وورزش-استخوانها ومفاصل- چندتوصیه بهداشتی- زندگی شاداب به سالمندان ارائه گردید.ازسال 86  برنامه سلامت سالمندان در قالب  2 برنامه زیر،جهت اجرابه دانشگاههای کشور اعلام گردید :

1-     بهبود شیوه زندگی سالم دردوران سالمندی

2-     مراقبت های ادغام یافته سالمند

 -       برنامه بهبود شیوه زندگی سالم دردوران سالمندی:

هدف از این برنامه ، دادن اطلاعات لازم به سالمندان دررابطه با الگوی غذایی مناسب ،اصلاح الگوهای نادرست تغذیه ای ، کاهش بیماریهای غیرواگیر،ترویج سبک زندگی سالم ودرنهایت ارتقا سلامت سالمندان جامعه می باشد.

لذاجهت ارتقا سطح آگاهی سالمندان ، مبحث تغذیه ازکتاب جلداول مجموعه 4 جلدی شیوه زندگی سالم دردوران سالمندی ، به سالمندان 60 سال وبالاتر آموزش داده می شود. به این ترتیب که سالمندان تحت پوشش مراکز بهداشتی درمانی ،پایگاهها وخانه های بهداشت مشخص وازطریق رابطین ، تلفن ،اطلاعیه...... جهت حضوردرکلاس های آموزشی دعوت می شوند. وپس از2 ماه درمورد ماندگاری اطلاعات ازآنان سئوال می شود.

-       برنامه مراقبت های ادغام یافته سالمندان:

مراقبت های ادغام یافته به مفهوم استفاده از عوامل خطر ونشانه های بالینی ساده می باشدکه درآن ازحداقل عوامل خطر ونشانه های بالینی کلیدی برای شناسایی زودرس بیماری ، درمان مناسب وارجاع به موقع استفاده شده است. دراین برنامه فردسالمند ازنظر بیماریهای قلبی عروقی ، فشارخون ، اختلالات تغذیه ای مانند چاقی  ، لاغری ،دیابت ، اختلالات روانی مانند افسردگی ، اختلال خواب ، استئوپروز ، بی اختیاری ادراری ، دمانس ، سقوط ، سل ریوی ووضعیت ایمنسازی موردبررسی قرارمی گیرد ودرصورت داشتن مشکل ، توصیه های بهداشتی  رادریافت وجهت اقدامات درمانی به سطوح بالاتر ارجاع میشود.

مجموعه شیوه زندگی سالم در دوران سالمندی - جلد دوم

برنامه ملی تحول نظام سلامت، رفاه و منزلت سالمندان ایران

مراقبتهای ادغام یافته سلامت سالمندان ( ویژه بهورز و مراقب سلامت )